نگاهی به مشکلات صنعت چاپ در ایران

برای بررسی مشکلات صنعت چاپ در ایران توجه به این نکته الزامی ست که صنعت چاپ، یادآور تلاش مستمر و زحمت مداوم جمع بزرگی از اهل هنر، ادب و صنعت است.

همانطور که میدانید صنعت چاپ، دیرینه ای پرافتخار و گستره ای وسیع در ساختار نظام فرهنگی، اجتماعی و رسانه ای کشور دارد.

تاریخچه صنعت چاپ

نامگذاری روز ۱۱ شهریورماه به‌ عنوان روز ملی صنعت چاپ در تقویم ایران در سال ۱۳۸۲ و با تلاش‌ اسدالله جامی (مدیر کل وقت دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) انجام شد.

در آن زمان اهالی صنعت چاپ به شورای فرهنگ عمومی درخواست‌ دادند و توضیحات بسیاری برای لزوم ورود این روز در تقویم مطرح کردند.

صنعت چاپ اول بار در کشور چین و در زمان سلســله ی تانگ (قرون اول تا سوم هجری) به طریقی ساده اختراع و در طی زمان تکمیل شد.

گوتنبرگ آلمانی چاپ سربی را در سال ۱۴۴۸ میلادی اختراع و به تدریج، دستگاه چاپی اختراعی خود را تکمیل کرد.

و ماشین چاپ با حروف سربی قابل انتقال به راه انداخت. اهمیت صنعت چاپ اختراعی گوتنبرگ به حدی اســت که آن را به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز رنسانس قلمداد می‌کنند.

اگر از تاریخچه چاپ و چاپخانه قبل از دوران قاجار بگذریم، نخســتین چاپ خانــه‌ای که وجود آن در دوره ی قاجار مســلم اســت، چاپ خانه‌ای است که در سال ۱۲۳۳هجری قمری یا سال قبل از آن توسط آقا زین العابدیـن تبریزی ایجاد شــد.

در ابتدا تمام دستگاه‌های چاپ که به ایران آورده شدند، چاپ حروفی (سربی) بودند؛

اما این نوع چاپ دارای اشکالاتی بود که راه را برای پیدایش چاپ سنگی هموار کرد اما با گذشت سال‌ها و پیشرفت‌های بسیار در صنعت چاپ، امروز چاپخانه‌داران با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند.

نقاط قوت صنعت چاپ

یکی از نقاط قوت صنعت چاپ، زودبازده و قابلیت راه اندازی کوتاه مدت آن (حداکثر 6 ماه) است که می تواند به طور مستقیم نقش بسزایی در اشتغالزایی ایفا کند.

از دیگر نقاط قوت این صنعت ارزش افزوده است که برای محصولات و صنایع مختلف ایجاد می کند.

به طور مثال سالیانه در حدود یک میلیارد دلار صادرات شیرینی و شکلات داریم که بیش از نیمی از این درآمد ارزی متعلق به بسته بندی و ارزش افزوده ای است.

که از عدم صادرات فله ای آن ناشی می شود و متاسفانه در هیچ جای محاسبات دیده نمی شود که از این دست موارد زیاد است مانند خشکبار و زعفران و …

مشکلات صنعت چاپ

همانطور که میدانید، حوزه چاپ از مشاغل مهم و تاثیرگذار جامعه است.

اما متاسفانه علی رغم این تاثیرگذاری، این بخش مشکلات فراوانی دارد و چنانچه برنامه ای برای حل این مشکلات به کار گرفته نشود، این صنعت روز به روز با مشکلات جدی تری روبرو می شود.

تلاش ما در این مقاله این است تا بخش هایی از این مشکلات و پیشنهادات صاحب نظران برای عبور ازاین مرحله را نشان دهیم. با ما همراه باشید

همچنین بخوانید: هفت گام حیاتی برای راه اندازی یک چاپخانه آنلاین موفق

صنعت چاپ کشور در گرانی ها و مشکلات مواد اولیه

گرانی مواد اولیه که هم ناشی از تحریم هاست و هم مدیریت های نادرست در حوزه فعالیت های ارزی، باعث شده است این صنعت هم مانند همه بخش های صنعتی کشور درگیر مسائل و مشکلات زیادی شود.

از سویی گرانی کاغذ و گرانی فیلم و زینک مورد استفاده لیتوگرافی ها و از سوی دیگر چالش ها برای کاهش تعرفه فیلم هایBOPPکه در چاپ های هلیو وفلکسو کاربرد دارد هنوز هم ادامه دارد و خبری از این کاهش نیست.

رحیمی یگانه، مدرس دانشگاه در رشته چاپ، معتقد است كه هنوز هم در ایران، خیلی ها دوست دارند كه كتاب و روزنامه و مجله شان را ورق بزنند.

هنوز مردم چشم هایشان به دیدن صفحه مانیتورها آن جور كه باید عادت نكرده است.

او با اشاره به نیازهای بخش‌های مختلف می‌گوید: من شاهد تغییر كامل نوع مصرف ها آن طور كه عده‌ای را به این سرعت به سمت فعالیت‌های دیجیتالی كشانده است،‌ نیستم.

معتقدم كه نیاز هر بخشی در زمینه خودش هنوز هم وجود دارد و وجود خواهد داشت.

او اشاره می‌كند كه از 30 سال گذشته تا كنون ما در هر زمانی به شكل خاصی مشكل اقتصادی داشته‌ایم و قیمت‌ها تغییر كرده است.

اما این دوران هم با تمام سختی‌ها و تجربه‌هایش می‌گذرد.

منفرد، مدیر فروش شركت توتالیا، نیز حداقل تا سال 2025 آینده را روشن می‌بیند و معتقد است كه این جریانات گذراست و راه حل های كاربردی و متعددی برای عبور از این مراحل وجود دارد.

یکی از بزرگترین مشکلات صنعت چاپ، داشتن دو متولی دولتی است

یکی از بزرگترین مشکلات صنعت چاپ داشتن دو متولی دولتی، یعنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت صمت است.

به همین خاطر در بسیاری از مواقع مشکلاتی برای فعالان این حوزه ایجاد می‌شود و بین این دو متولی گیر می‌کنند.

چون ضوابط و دستورالعمل‌های هر کدام از این وزارتخانه‌ها با دیگری متفاوت است.

این مشکلات و عدم حمایت جدی و موثر از این بخش باعث شده است که بسیاری از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این حوزه کشف نشده باقی بماند.

اما ما مطمئن هستیم اگر توجه و حمایت جدی از این بخش بشود، می‌تواند جزو مشاغلی باشد که هم در تولید درآمد و به کارگیری نیروی انسانی حرفی برای گفتن داشته باشد.

همچنین بخوانید: آیا هوش مصنوعی در صنعت چاپ هم تاثیرگذار است؟

وابستگی صنعت چاپ از نظر تکنولوژی و مواد اولیه به واردات خارجی

این صنعت با توجه به وابستگی بالا از نظر تکنولوژی و مواد اولیه به واردات خارجی با شرایط موجود نیازمند توجه ویژه مسئولان است.

از جمله مشکلات فعالان و سرمایه گذران صنعت چاپ، فرسودگی ماشین‌آلات، گرانی مواد اولیه به ویژه کاغذ و زینک و مرکب و مشکلات امور مالیات و مالیات بر ارزش افزوده است.

فعالان این صنف برای به روز نگه داشتن صنعت چاپ در کشور ناچار باید یا ماشین آلات پیشرفته و یا قطعات آن را وارد و در کشور به ساخت ماشین آلات چاپ بپردازند.

درحال حاضر بیش از ۸۰ درصد دستگاه‌های چاپ فرسوده است.

اما زمانی که باید برای خرید یک دستگاه چاپ پنج رنگ معمولی حداقل ۱۵ میلیارد تومان هزینه کرد ‌و این پول با اجرت‌های پایین، ۲۰ سال طول می‌کشد تا به جیب چاپخانه‌دار بازگردد،‌ کمتر فردی حاضر به سرمایه گذاری در این زمینه است .

صحبت پایانی

صنعت چاپ یکی از مهمترین و قدیمی ترین صنایع در دنیاست که بسیاری از صنایع به نحوی با آن مرتبط هستند.

در این بین حمایت از تولیدکنندگان و تامین کنندگان داخلی حوزه صنعت چاپ و حل مشکلات صنعت چاپ یکی از ضروریات جهش تولید و کاهش وابستگی به خارج از کشور است.

برداشتن موانع تولید، این صنعت را در راستای تحقق جهش تولید درون بخشی و برون بخشی توانمند خواهد کرد.

و این صنعت قادر است نقش موتور محرکه کالای ساخت ایران را در داخل و بازارهای منطقه و بین المللی ایفا کند.

در هر حال، صنعت چاپ برای حل پایدار مشکلاتش نیازمند توجه بیشتر مسئولان دو وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و نیز فرهنگ و ارشاد اسلامی است تا بتواند شاهد پیشرفت‌های بیشتر در حوزه این صنعت باشد.